Bericht van zondag 3 februari. Tot nu toe verloopt het winterhalfjaar zonder noemenswaardige hoogwaters. Kunnen we nog hoogwater verwachten of gaat de winter op deze voet verder? Na 2 weken kouder weer ligt er in de Middelgebergten nu wel een aardig laagje sneeuw. Vaak is dat een bron voor hoogwater. In dit bericht probeer ik in de wekelijkste weer- en waterverwachting wat meer duidelijkheid te geven over de kans op hoogwater. Aan het einde van het bericht een korte terugblik op januari, dat dit jaar heel anders verliep dan vorig jaar. De komende week nemen we in West Europa (voorlopig) afscheid van het winterse weertype. Het wordt zachter en zo nu en dan valt er regen, maar geen grote hoeveelheden die invloed hebben op de rivieren. Het winterweer heeft de afgelopen week in de middelgebergten boven de 300 m gezorgd voor een aardig sneeuwdek dat op de toppen van de Ardennen en de Eifel zo’n 40 cm dik is. Ook in het Zwarte Woud en de Vogezen is sneeuw gevallen, maar wat minder veel. In de Alpen valt vooral dit weekend weer een flink pak verse sneeuw. Het sneeuwdek blijft daar maar groeien.
Het winterweer werd veroorzaakt door een groot gebied boven west en midden Europa dat gevuld was met koude lucht en waar tal van lage drukgebieden in rond tolden, die voor winterse neerslag zorgden. De komende week verandert het weerpatroon flink als zich een brede rug van hoge druk vormt vanaf de Azoren via Spanje en de Alpen naar Oekraïne. Ten noorden van deze gordel, waar ook Nederland ligt, ontwikkelt zich een zuidwestelijke stroming waarmee zachte lucht wordt aangevoerd, die de oude lucht verdrijft.
Zo nu en dan passeren er komende week regengebiedjes, maar heel actief zijn deze niet en ze brengen onvoldoende regen om de waterstanden in de rivieren te beïnvloeden. Volgend weekend lijkt er weer wat te veranderen, want een wat actiever regengebied dient zich dan aan en dit kan wat verder het continent op dringen. Het zou voor flink wat regen kunnen zorgen en hoge temperaturen, zodat de sneeuw in de Ardennen en Midden Duitsland gaat smelten.
Het zou daarom kunnen dat er na deze rustige week een week volgt met stijgende waterstanden. Het is allemaal nog ver weg en de weersverwachting is nog onzeker op zo lange termijn, dus een flinke slag om de arm is nog wel op zijn plaats.
Rijn bij Lobith schommelt net boven de 9 m +NAP (2000 m3/s)
Het was de afgelopen week een komen en gaan van lage drukgebieden boven het stroomgebied van de Rijn, maar dat leverde geen grote bijdrage aan de afvoeren in de zijrivieren van de Rijn. Voor een deel werd dit veroorzaakt doordat de neerslag als sneeeuw viel. Vooral in de heuvelgebieden in Midden Duitsland een België viel een aardig pak sneeuw en die gebieden leverden daarom al geen bijdrage. In de lagere delen viel wel regen, of smolt de sneeuw weer snel, maar daar waren de hoeveelheden neerslag onvoldoende om de waterstanden sterk te laten stijgen.
Al met al leverde het een klein watergolfje op dat zaterdag Lobith passeerde bij een stand net onder de 9,5 m +NAP en een afvoer van ca 2300 m3/s. Inmiddels is de afvoer weer wat gezakt en die daling zet zich ook morgen nog door tot de waterstand gezakt is naar iets boven de 9 meter. Vanaf dinsdag volgt dan weer een lichte stijging van enkele decimeters en tegen het eind van de week gaat de afvoer dan weer langzaam wat zakken. De normale afvoer voor deze tijd van het jaar bedraagt ongeveer 2700 m3/s, wat overeen komt met een waterstand net boven de 10 meter, dus daar ligt de huidige afvoer wel duidelijk onder.
Aan het eind van de week zal meer duidelijk zijn over de neerslag in het komend weekend. Dat het dan zacht weer wordt is wel bijna zeker, maar de vraag is hoeveel regen er dan gaat vallen. Door deze regen kan de sneeuw in de middelgebergten namelijk extra snel gaan smelten en dat kan dan een hoogwatergolfje opleveren. Ook al komt dit uit, dan verwacht ik nog zeker geen grote hoogwatergolf. Daarvoor is de situatie in het stroomgebied nu niet geschikt. Een grote hoogwatergolf begint namelijk altijd met een lange periode (enkele weken) van te natte omstandigheden en daarna dan nog een zeer natte periode waarbij er ook nog sneeuw smelt. Aan deze voorwaarden wordt nu maar ten dele voldaan, want de voorafgaande periode was niet zeer nat en er ligt ook niet heel veel sneeuw.