23 december 2012

Hoogwater in de Waal

Op dit moment  (toen was het nog zaterdag) passeert een uitgestrekt regengebied het stroomgebied van de Maas en de Rijn. Het regent intensief, maar zoals het er nu uitziet beweegt het gebied vrij snel over. Misschien dat de regenhoeveelheden toch mee gaan vallen. Eerder werd verwacht dat het regengebied traag over zou gaan en misschien wel stil zou gaan liggen. Voor zover het nu te overzien is, gebeurt dat niet. Morgenochtend weten we daarover meer.  (vandaag weer aangepast, 23-12-12 en 24-12-12)

hoog_waterstanden

 

Waterstand_251212

Uitgaande van de weersverwachtingen, dan valt vandaag en vannacht de meeste regen in de Ardennen en in het midden en zuiden van Duitsland. Zondag trekt het regengebied naar het oosten weg en wordt het ’s morgens al droog in de Ardennen, later in Zuid Duitsland. Het wordt niet helemaal droog, maar veel regen valt er ook niet.  Maandag lijkt op zondag, met niet veel regen in de verwachting. Er ligt dan wel een regengebied wat langer stil hangen boven Nederland en de Noordzee. Als het wat verder zuidelijk komt te liggen zouden ook de Ardennen daar weer mee te maken kunnen krijgen. De rest van de week wordt het niet echt droog, maar extreme neerslag wordt ook niet verwacht.

Het zal van de regen van vandaag en morgenochtend afhangen hoe groot een volgende hoogwatergolf wordt in de rivieren.

De Maas zal het eerste gaan stijgen. Vannacht al kan bij de Maastricht de waterstand weer gaan stijgen. De afvoer is er nu ongeveer 750 m3/sec. Voor de ochtend zal de 1000 m3/sec gepasseerd worden. In de nacht van zondag op maandag of op maandagochtend kan al een hoogste stand bereikt worden. Een afvoer van 1500 m3/sec is dan mogelijk. Morgen is daar meer over te zeggen.

Vanaf een waterstand van ca 1000 m3/sec gaan de lagere delen van de uiterwaarden overstromen, pas bij 1500 m3/sec gaan grotere delen overstromen.

In de zijrivieren van de Rijn wordt zondagochtend de eerste stijging verwacht. Dit water zal zich dan verzamelen in de Rijn en pas op dinsdag Nederland bereiken. De waterstand in de Rijn is echter nog hoog vanwege de eerdere watergolf die gisteren met een stand van 12,98 m bij Lobith passeerde. Het waterpeil zakt er nu heel langzaam. Morgenochtend zal het bij Lobith op ca 12,9 m staan en maandagochtend op 12,75. Vanaf dinsdag gaat het dan weer stijgen. Hoe ver precies is nog niet goed te zeggen. Langs de Duitse Rijn houdt men het op een stand die ongeveer 1 meter boven de stand van de afgelopen week uitkomt. Voor Lobith betekent dat een stand rond of boven de 14 meter. Tussen de 13,75 m en 14,5 m gaan de meeste zomerkades overstromen. Voor die tijd worden vaak al sluisjes in de kades opengezet, zodat de uiterwaarden zich kunnen vullen.

Morgen weten we meer over hoe de standen zich gaan ontwikkelen.

Hoogwaterbericht 23 december

23-12-12

Het grote regengebied heeft inmiddels de stroomgebieden van Rijn en Maas verlaten. In de Ardennen viel 2 tot 3 cm regen, niet extreem, maar voldoende om de zijbeken van de Maas flink te laten stijgen. In het stroomgebied van de Moezel bleef de neerslag beperkt tot 1 a 2 cm. De Moezel stijgt nu wel, maar  veel water wordt daar vandaan niet verwacht in de Rijn. In Zuid Duitsland viel met name in het Zwarte woud veel regen, tot 5 a 6 cm, bij temperaturen tussen de 10 en 15 graden. Samen met smeltende sneeuw, die nog boven de 1000 meter ligt, worden daar in zijbeken van de Rijn en de Neckar erg hoge afvoeren gemeten; afvoeren die maar eens in de 2 tot 5 jaar voor komen.

 

Boven de Ardennen en Midden Duitsland valt vandaag nog wat regen, maar geen grote hoeveelheden. In Zuid Duitsland blijft het vandaag droog. Maandag wordt overal een grotendeels droge dag. Dinsdag passeert een nieuw regengebied, dat geen extreme neerslag lijkt te gaan brengen, maar wel voldoende om de waterstanden in de zijrivieren van Maas en Rijn weer wat te laten stijgen. Vanaf woensdag breken enkele drogere dagen aan en zullen de waterstanden bovenstrooms weer gaan dalen.

 

De verwachte situatie voor de rivieren is als volgt.

De Bovenrijn in Zuid Duitsland zal de komende 2 dagen stijgen tot een piek in de nacht van maandag op dinsdag. De watergolf zal hoger zijn dan de piek van de afgelopen week en een hoogte bereiken die daar maar eens in de 2 tot 3 jaar voorkomt. Dit hoge water zal dan woensdag bij Koblenz aankopen op de plaats waar de belangrijkste zijrivier, de Moezel, in de Rijn uit komt.

De waterstanden in de Moezel zullen maar beperkt stijgen, vanwege de beperkte hoeveelheid neerslag en ook omdat de sneeuw hier de afgelopen dagen al was weg gesmolten. De piek vanuit de Moezel wordt al op dinsdag, eerste kerstdag, bij Koblenz verwacht, dus voor de piek uit de Bovenrijn.

Samen levert dit dan een hoogwatergolf op die op donderdag bij Lobith aankomt. De waterstand zal dan tot tussen de 14 en 14,5 meter stijgen. Het is nog even afwachten wat de regen van dinsdag doet. Dit kan een nieuwe stijging in de Moezel opleveren, waarvan de piek dan wel precies samenvalt met de piek vanuit de Bovenrijn. In dat geval is nog een verdere stijging mogelijk.

Bij Lobith is nu nog niet veel van de stijging te merken. De waterstand daalt er zelfs nog een beetje, tot tussen de 12,75 en 12,8 op maandag. Vanaf maandagmiddag gaat de waterstand dan stijgen. Dinsdagmorgen verwacht ik een stand rond de 13,25, woensdag tussen 13,75 en 14 meter en donderdag de piek tussen 14 en 14,5 meter.

De zijrivieren in de Maas zijn gisteravond al sterk gaan stijgen en vanmorgen volgde de Maas met een zeer snelle stijging. deze snelheid wordt veroorzaakt doordat de Maas in België gestuwd is.  Daardoor worden watergolven vanuit de zijrivieren altijd zeer snel doorgegeven. Het is vergelijkbaar met een langgerekte badkuip waar een groot aantal kranen boven hangen. Bij zo’n diepe bak maakt het dan niet uit hoe ver de kraan zich van de uitlaat bevindt. Bij de uitlaat verlaat ongeveer tegelijkertijd een zelfde hoeveelheid water de bak als dat er bij de kranen in komt. Pas als de stuwen worden gestreken, wat bij de Maas gebeurt bij een afvoer van boven de 2000 m3/sec, wordt dit effect minder. De Maas bij Borgharen kan dan in enkele uren zeer sterk stijgen.

 

Vanmorgen werd bij Borgharen de 1000 m3/sec gepasseerd en inmiddels is ook de 1250 voorbij gestreefd. In de loop van de komende nacht, of morgenochtend verwacht ik een piek bij Borgharen van ongeveer 1500 m3/sec. Vanaf morgenmiddag dan weer licht dalende standen. Of het daarbij blijft, hangt af van de hoeveelheid neerslag op dinsdag; vanaf dinsdagavond kan afhankelijk daarvan een nieuwe stijging volgen.

Hoogwaterbericht 24 december.

Sinds gisteren is er aan de verwachting niet zo heel veel veranderd. De Maas bereikte haar hoogste stand en zal vandaag langzaam zakken; waarschijnlijk volgt vanaf woensdag een nieuwe stijging. De Rijn bij Lobith is weer gaan stijgen en zal aan het eind van de week haar hoogste stand bereiken.

Sinds gistermiddag is er bijna geen regen meer gevallen in de stroomgebieden en ook vandaag blijft het droog. Morgen volgt een nieuw regengebied dat van west naar oost over west Europa trekt. Veel regen wordt daar niet uit verwacht, het blijft bij 1 tot 1,5 cm. In tegenstelling tot wat ik eerder dacht blijven woensdag en donderdag ook nog nat, met donderdag de meeste regen. Vanaf vrijdag zou het dan eindelijk wat droger moeten worden. Omdat de atmosfeer zich nu in een krachtige westelijke stroming bevindt, bewegen de regengebieden snel over. Extreme neerslag wordt daarom niet verwacht, daarvoor zijn juist regengebieden nodig die lange tijd boven een gebied stil liggen.

De situatie langs de rivieren.

De Rijn stijgt in Zuid Duitsland naar de verwachte eens in de 2 jaar piek.

De hoogste stand wordt daar op dinsdagmiddag bereikt. Deze golf zal de komende 3 tot 4 dagen onderweg zijn naar Nederland.

De Moezel heeft nu al haar hoogste stand bereikt, bij een stand die vergelijkbaar is met de waterstand van vorige week. Deze watergolf bereikt morgenvroeg al de monding in de Rijn bij Koblenz en ligt ruim voor op het water vanuit de Bovenrijn en zal Nederland eerder bereiken. Het al dan niet samenvallen van de pieken uit de Bovenrijn en de Moezel bij Koblenz is belangrijk voor de waterstand in Nederland; het kan op de stand bij Lobith tot 1 meter uitmaken. Zo bereikte de hoogwatergolf van januari 2011, met vrijwel precies de zelfde afvoeren in de Rijn en de Moezel als we nu hebben een stand van 15,15 bij Lobith. Toen vielen de watergolven uit beide rivieren samen. Nu vallen de golven niet samen en gaat de waterstand in Lobith ‘slechts’  naar ca 14,20. Deze piek passeert dan op donderdag.

Dinsdag zal de waterstand bij Lobith naar ca 13,60 zijn gestegen,  woensdag naar 14 meter en donderdag dan naar 14,20.

Of het daarbij blijft is de vraag. Dit is de verwachte waterstand op grond van het water dat zich nu in de rivieren bevindt. De regen die van dinsdag t/m donderdag valt kan daar nog wat verandering in brengen. Nu worden voor Midden Duitsland geen grote hoeveelheden verwacht, maar als de waterstand in de Moezel nogmaals gaat stijgen, dan zal deze piek wel samenvallen met die uit de Bovenrijn. Een waterstand tot 14,50 of nog hoger bij Lobith is dan mogelijk. Die golf zou dan in het komende weekend Lobith passeren. Het blijft dus nog even afwachten hoe hoog de Rijngolf gaat worden.

De hoogwatergolf van afgelopen week bevindt zich nu stroomafwaarts van Lobith. In de IJssel viel deze golf samen met extra toestroom van de beken die vanuit Gelderland en Overijssel in de IJssel uitmonden. Dit leverde daar waterstanden op die nog 50 cm hoger werden. Tegen de tijd dat de volgende golf vanuit de Rijn arriveert, zal de toevoer vanuit de zijbeken weer afgenomen zijn.

De Maas steeg gisteren naar haar hoogste punt, met een afvoer van 1360 m3/sec bij Eijsden. Inmiddels is de afvoer weer wat gezakt naar 1250 m3/s.

Omdat er gisteren geen regen is gevallen en het ook vandaag droog blijft, zal de afvoer blijven dalen tot ca 1000 m3/sec op woensdag. De regen van dinsdag t/m donderdag kan voor een nieuwe stijging zorgen. Grote hoeveelheden worden niet verwacht, maar een of meerdere nieuwe golfjes van 1250 m3/s of nog iets hoger zijn wel mogelijk.

Een belangrijke zijrivier van de Maas is de Roer, die bij Roermond uit mondt. De afvoer in de Roer is tot boven de 100 m3/s gestegen en stijgt nog steeds. Een deel van het water  wordt in Duitsland achter gehouden in enkele grote stuwmeren, anders was de afvoer nog ca 50 m3/sec hoger geweest. De afgelopen 10 dagen is de watervoorraad in de stuwmeren flink gestegen, maar er is nog ruimte genoeg om de nieuwe regenval van dinsdag t/m donderdag op te vangen. Enkele jaren geleden werd bij een hoogwatergolf plotseling veel water gespuid en nam de afvoer in de Roer plotseling met bijna 50 m3/sec toe.