22 december 2007

Plaatsing excavateur (= kleibaggermachine)

 De stichting van Steen en Natuur is al enige jaren bezig om het steen-industriële verleden van de Ooijpolder te laten herleven. Daartoe zijn al gerestaureerd de veldoven aan de Ooijse Bandijk, de schoorsteen van de voormalige steenfabriek De Ooij (thans Reomie), het trafohuis aan de Hezelstraat en het bruggat aan de Spruitenkamp. Om het beeld van de steenindustrie verder te completeren heeft  de stichting Van Steen en Natuur in nauwe samenwerking met de stichting Veldspoor nu bij het bruggat een excavateur (kleibaggermachine)  geplaatst. zie de foto's   dscf3831bagger

Om de klei te winnen werd vroeger een stuk land afgeticheld (afgegraven); nadat de bovenlaag van ca. 20 cm was verwijderd, werd de klei tot een diepte van maximaal 2 meter afgegraven. Dat deden de arbeiders tot begin 1900 met een spade en een kruiwagen. Het ontgraven van de klei gebeurde  meestal in de herfst, een deel van de winter en in het voorjaar. In de zomerperiode werden vervolgens de stenen gevormd en gebakken.

Behalve dat het ontgraven van de kleiputten een erg zwaar werk was, was de opbrengst natuurlijk ook niet hoog. De mechanisatie bracht hierin uitkomst.  Een excavateur deed rond 1900 zijn intrede in de steenindustrie. Dat was een baggermolen, voorzien van een verstelbare emmerlaadconstructie. De machine liep over rails, waardoor men de machine regelmatig kon verschuiven als er weer een ander stuk afgegraven moest worden.  De afgegraven klei werd via een lopende band  in de smalspoortreintjes gedeponeerd en vervolgens naar de steenfabriek gebracht om er stenen van te maken.  

Een excavateur werd vaak aangedreven door een electromotor. De stroom voor de excavateur van de steenfabriek "De Ooij" kwam van het transformatorhuis, dat aan de Hezelstraat staat. 

 

De aankoop en het herstel van de kleibaggermachine is mogelijk geworden dankzij subsidies van het EU-prgramma INTEREG IIIA van de Euregio Rijn-Waal, van het Platform Toerisme Ubbergen en een eigen bijdrage van de stichting Van Steen en Natuur.