Door onze verslaggevers (Bron: De Gelderlander)
DEN HAAG â— Het CDA is ondanks een licht verlies de grootste partij gebleven bij de Tweede-Kamerverkiezingen van gisteren. Grote winnaar is de SP: de partij stijgt van 9 naar 26 zetels.
Ook de Partij voor de Vrijheid boekte een onverwacht groot succes. De partij rond Geert Wilders, die vindt dat Nederland ‘islamiseert', komt met negen zetels in de Tweede Kamer.
SP-leider Jan Marijnissen sprak gisteravond van ‘een historische dag voor de SP en voor Nederland'. „ 22 november is de dag dat de socialisten de liberalen zijn gepasseerd. Nederland wilde dat het menselijker en socialer wordt. Wij zullen zorgen dat het menselijker en socialer wordt."
Of dat ook betekent dat de SP in de regering komt, is zeer de vraag. Het slagveld dat de kiezers in politiek Den Haag achterlieten, was gisteravond nog nauwelijks te overzien. Dat de uitslag het einde betekent van de coalitie CDA- VVD is echter duidelijk. „ De kiezer heeft kennelijk geen vertrouwen gehad in het kabinet", sprak VVD- minister Henk Kamp.
PvdA- leider Wouter Bos toonde zich teleurgesteld over het desastreuze resultaat van zijn partij ( min tien zetels), maar voorziet een ‘ nieuw, solidair Nederland'. „ Het koude, kille Nederland waar CDA en VVD verder mee wilden, komt er niet."
CDA-leider Jan Peter Balkenende feliciteerde de SP en de andere partijen die hebben gewonnen, maar toonde zich ook euforisch over het eigen resultaat. „ Wie had zes maanden geleden gedacht dat we dit resultaat hadden kunnen bereiken? De inzet van vier jaar keihard knokken is beloond door de kiezer. Het beleid dat we hebben gevoerd was niet makkelijk, we hebben veel moeten vragen van de Nederlandse bevolking. Maar Nederland is nu toekomstbestendiger geworden. Ik ben trots op dit CDA en trots op ons goud."
Balkenende wees erop dat coalitievorming niet makkelijk zal worden. „ Maar wij gaan voor een sociaal en solide beleid." Ook CDA-coryfee Piet Hein Donner, die in 2002 en 2003 de formatiebesprekingen leidde, benadrukte dat de verkiezingsuitslag ‘ veel hoofdbrekens zal kosten bij de formatie'.
Op basis van de einduitslag werden gisteravond twee mogelijke nieuwe coalities het vaakst genoemd: een christelijk-sociale gevormd door CDA, PvdA en ChristenUnie en een centrumlinkse variant met CDA, PvdA en SP. ChristenUnie- voorman André Rouvoet liet weten wel oren te hebben naar de eerste variant. SP'er Marijnissen zei alleen met het CDA te willen regeren als die partij een socialer gezicht laat zien. Uit het slotdebat na afloop bleek dat er een verkennend gesprek tussen CDA, PvdA en SP in de lucht hangt.
De opkomst van de kiezers was gisteren net als vier jaar geleden groot: ruim 80 procent. De traditionele grote drie hebben allemaal te lijden gehad van de opmars van zowel linkse als rechtse ‘ tegenstemmers'. Het CDA verloor drie zetels, de PvdA tien en de VVD zes. De VVD is nu voorbijgestreefd door de SP.
De LPF ( die onder de naam Lijst Vijf Fortuyn aan de verkiezingen meedeed) werd weggevaagd. D66 is gehalveerd van zes naar drie. De partij gaat zich beraden op haar toekomst.
EénNL van Fortuyn-aanhanger Marco Pastors haalde de kiesdrempel niet. Geert Wilders lijkt er in z'n eentje met de erfenis van Fortuyn vandoor te zijn gegaan. „ De Partij voor de Vrijheid is nu niet meer weg te denken uit de Nederlandse politiek", sprak hij dan ook. „ Wij gaan voor een fatsoenlijk Nederland, voor het andere geluid, voor het einde van de groei van de islam in Nederland."
Nieuwkomer Partij voor de Dieren van Marianne Thieme krijgt twee zetels. „ Historisch", aldus Thieme. „Nog nooit was er een partij in de Kamer die het recht van dieren voorop stelt."
Ook de ChristenUnie boekt winst en stijgt van drie naar zes zetels. De SGP blijft stabiel op twee zetels. GroenLinks verliest licht: van acht naar zeven
|