7 februari 2022

Karl Leisner en Titus Brandsma eindelijk samen verenigd

Vlnr Marco Cillessen, Theo Giesbers, pastoor Christoph Scholten, Marieke Rijpkema en Henk Keukens

Maandag 7 februari gaf de werkgroep Karl Leisner-Titus Brandsma een persconferentie in de Karl Leisner-Mariendaalkapel in Groesbeek. Deze bijeenkomst werd georganiseerd in plaats van een gepland symposium, zowel in Groesbeek als in Nijmegen, dat door alle corona restricties nog niet door kon gaan. Tijdens deze bijeenkomst werd een brochure gepresenteerd met de titel ‘Karl Leisner en Titus Brandsma eindelijk samen verenigd’. Brandsma en Leisner zijn beiden zalig verklaard en Brandsma wordt binnenkort zelfs heilig verklaard. Beiden spraken zich voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog uit tegen de nationaalsocialisten. Beiden belandden in concentratiekamp Dachau, waar een speciale barak voor geestelijken was, en beiden waren ze werkzaam in het gebied tussen Nijmegen en het Duitse Kleve.Uit onderzoek bleek dat beide geestelijken elkaar in ieder geval gekend hebben. Veel is echter niet over hun relatie bekend. Het verschil in leeftijd tussen beiden is groot, dus het contact zal vooral oppervlakkig zijn geweest.

 

Titus Brandsma

Titus Brandsma, geboren als Anno Sjoerd Brandsma in Oegeklooster bij Bolsward, op 23 februari 1881, was een Nederlandse karmelietenpater, hoogleraar en publicist uit Friesland. Brandsma was specialist in middeleeuwse mystiek en zelf mysticus. Als sterk maatschappelijk betrokken priester nam hij initiatieven op het gebied van de katholieke emancipatie, het katholieke onderwijs en de journalistiek.
Brandsma verzette zich tegen het nazisme. In 1942, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd hij gearresteerd door de Duitse bezetters en in concentratiekamp Dachau na zware mishandelingen om het leven gebracht. Paus Johannes Paulus II verklaarde hem in 1985 als martelaar voor het geloof zalig. Op 25 november 2021 werd bekend dat paus Franciscus de pater karmeliet heilig zal verklaren.

Karl Leisner

Karl Leisner, geboren in Rees (D) op 28 februari 1915, was een Duits rooms-katholiek priester die overleed aan de gevolgen van tubercolose na zijn gevangenschap in de Tweede Wereldoorlog in concentratiekamp Dachau. In 1996 werd hij als martelaar door paus Johannes Paulus II zalig verklaard.
Leisner groeide op in Kleve en was student theologie aan de universiteit van Münster. Hij organiseerde kampen voor de jeugd, naar voorbeeld van de katholieke jeugdbeweging, en was in 1934 door bisschop Von Galen benoemd tot diocesane jeugdgroepsleider. Dergelijke kampen waren in Duitsland na 1934 inhoudelijk beperkt behalve als ze georganiseerd werden vanuit de NSDAP. Leisner organiseerde ze daarom onder meer over de grens, in Groesbeek, met hulp van de Liefdezusters van klooster Mariëndaal.
De Gestapo arresteerde hem op 9 november 1939 als politieke gevangene. Eind 1941 werd hij naar Dachau overgeplaatst waar een speciale afdeling voor geestelijken was. Na de bevrijding van Dachau werd hij naar een sanatorium overgebracht waar hij een paar maanden later overleed. Leisner werd begraven in Kleve en in 1966 werden zijn overblijfselen bijgezet in de dom van Xanten.
 
De werkgroep

De werkgroep, bestaande uit:

  • Inigo Bocken, hoogleraar mystieke theologie aan de KU Leuven en wetenschappelijk medewerker Titus Brandsma Instituut,
  • Christoph Scholten, pastoor van Kranenburg, Niel, Wyler en Zyfflich, deken van het dekenaat Kleve, lid IKLK, (Internationaler Karl Leisner Kreis),
  • Marieke Rijpkema, o.carm., beheerder van het Titus Brandsma Memorial,
  • Henk Keukens, voorzitter van de Vereniging Behoud Dorpsgezichten, lid IKLK,
  • Marco Cillessen, secretaris van de Stichting Groesbeek Airborne Vrienden,
  • Theo Giesbers, woordvoerder en persvoorlichter van de Vereniging Behoud Dorpsgezichten, lid IKLK.