De stevige regenval en veel smeltwater laten de Maas en Rijn flink stijgen. De piek in de Maas is vannacht al gepasseerd bij Maastricht en beweegt nu in circa 3 dagen naar benedenstrooms. De waterstanden in de Rijn zijn voorlopig nog aan het stijgen en daar wordt op vrijdag 5/2 de piek bij Lobith verwacht. De komende week staan van maandag t/m woensdag nieuwe regengebieden op het programma. Niet zo intensief als de afgelopen week en vrijwel zonder smeltwater, want de eerste sneeuw in de Middelgebergten is de afgelopen dagen al weggesmolten. Toch zal de regenval voor een nieuwe stijging bij de Maas zorgen en voor wat extra water bovenop de piek in de Rijn. In dit bericht leest u de verwachtingen voor Rijn en Maas voor de komende dagen. PS Er is totaal geen reden voor paniek. Is alleen nieuws omdat we de laatste jaren zo weinig water hadden. Lees hieronder verder.
Na een korte pauze, vanaf maandag opnieuw regenval in de stroomgebieden
De grenszone tussen koude lucht boven Noord Europa en warme lucht boven het zuiden ligt de komende week over onze omgeving. Rondom deze grens vinden we altijd actief weer, wat betekent dat er neerslagzones op de grens ontstaan en deze trekken dan van west naar oost over. Vooral op donderdag en vrijdag leverde dit veel regen op: zo’n 5 tot 6 cm in de Ardennen en Eiffel, tot 8 cm in de Vogezen en tot meer dan 12 cm in het Zwarte Woud.
Vanwege de warme lucht die ten zuiden van de grenszone werd aangevoerd kwam de dooigrens rond de 1500 m hoogte te liggen en smolt bijna alle sneeuw weg die in de Middengebergten in Duitsland, Frankrijk en België lag. Ook vanuit de lagere delen van Zwitserland stroomde smeltwater naar de Rijn. Hogerop in de Alpen viel gewoon sneeuw.
De grenszone ligt nu even wat zuidelijker en vandaag, en deels ook nog morgen, bevinden we ons in de koele lucht en is het droog. Vanaf maandag schuift de zone echter weer naar het noorden en gaat het opnieuw regenen: het eerst in Zuid Duitsland en Oost Frankrijk, vanaf dinsdag ook in de Ardennen en in Nederland. Woensdag ligt de zone nog op dezelfde plaats en dit belooft de natste dag te gaan worden. Vanaf donderdag herwint de koude lucht opnieuw terrein en wordt de grenszone naar het zuiden geduwd. Het ziet er naar uit dat het daarna in ieder geval een dag of 4 tot 5 droog blijft.
Samengevat betekent dit dat het vandaag grotendeels droog is in de stroomgebieden, op wat lichte regen na. Vanaf morgen komen weer actieve regengebieden op de stroomgebieden af en valt er zo’n 1 tot 2 cm regen in Zuid Duitsland en Oost Frankrijk. Op dinsdag en woensdag ligt de neerslagzone over het hele stroomgebied van Rijn en Maas en valt er op beide dagen zo’n 1 tot 1,5 cm regen. Sneeuw wordt nergens verwacht want de dooigrens blijft hoog liggen. Vanaf donderdag blijft het langere tijd droog
Rijn stijgt de komende dagen naar een piek van ca 14,75 m +NAP op vrijdag.
In het stroomgebied van de Rijn zijn alle zijrivieren vanaf donderdag sterk gaan stijgen, maar sinds het vanaf zaterdag weer droog geworden is, zijn de kleinere zijrivieren inmiddels al weer wat gaan dalen. In de Rijn bouwt zich nu een hoogwatergolf op waarvan de piek vannacht bij Karlsruhe passeerde in Zuid Duitsland. De afvoer bedroeg daar ca 4000 m3/s, wat een waarde is die ongeveer eens in de 7 jaar wordt bereikt.
Verder stroomafwaarts komt de Neckar er bij, maar de afvoer van die grote zijrivier was niet zo heel erg hoog en ook de Main die nog iets noordelijker in de Rijn uitstroomt heeft geen heel hoge afvoer. Ter hoogte van Mainz zal de piek daarom nog wel hoog zijn, ca 4500 m3/s, maar niet meer zo uitzonderlijk als in de Bovenrijn.
Nog iets verder stroomafwaarts mondt de Moezel in de Rijn uit. Dit is de belangrijkste zijrivier en de piek in deze rivier alleen bedraagt al bijna 2000 m3/s. In de loop van zondagmiddag 31/1 komt deze piek in de Rijn uit en daarmee ligt de Moezel 2 dagen voor op de piek vanuit de Bovenrijn. Van het punt waar de Moezel in de Rijn stroomt is er een mooi webcambeeld zodat u het samen stromen van beide rivieren kunt volgen.
Voor de uiteindelijke hoogte van de piek in de Rijn bij Lobith is het belangrijk in welke mate de piek uit de Moezel en uit de Bovenrijn samenvallen. Vandaag is dat dus niet het geval en als er verder geen regen meer zou vallen, dan zou de Moezel al weer flink gedaald zijn tegen de tijd dat de piek uit de Bovenrijn aankomt en daarmee zou de hoogwatergolf nog wat minder hoog worden als hij verder stroomafwaarts beweegt.
Maar er komt nog meer regen aan en dat gaat er voor zorgen dat de Moezel de komende dagen juist nauwelijks daalt en mogelijk zelfs nog wat verder stijgt. Hierboven beschreef ik al dat de verwachte neerslaghoeveelheden t/m woensdag zo’n 3 tot 4 cm bedragen. Dat is veel minder dan de de hoeveelheden tijdens de regenperiode van de afgelopen dagen en ook is er nu vrijwel geen sneeuw meer aanwezig die nog kan smelten.
Er wordt daarom verwacht dat de Moezel ongeveer het huidige niveau aanhoudt, misschien nog een klein beetje stijgt. De hoogste waarde wordt dan op woensdag 3 of donderdag 4/2 bereikt en dat is ook ongeveer het moment dat de piek uit de Bovenrijn passeert. Het is nog even afwachten hoeveel regen er precies valt, maar naar verwachting zal er dan zo’n 7000 tot 7500 m3/s vanaf het samenvloeiingspunt verder stroomafwaarts stromen.
Verder stroomafwaarts zullen ook de andere zijbeken van de Rijn, vanwege de regen die de komende dagen wordt verwacht, nog een vrij hoge afvoer houden en daardoor kan de golf in de Rijn nog iets verder aangroeien. Al met al verwacht ik dat de piek uiteindelijk tussen de 7500 en 8000 m3/s hoog zal worden als hij Nederland instroomt. Bij Lobith komt dit overeen met een stand tussen de 14,6 en 14,9 m +NAP.
Daarmee zou de golf waarschijnlijk net iets hoger worden dan de hoogwatergolf van januari 2018. Toen steeg de stand bij Lobith tot 14,64 m +NAP. Maar niet veel hoger dus en de 15 meter, die ik in eerdere berichten als bovengrens aanhield, wordt waarschijnlijk niet gehaald. De enige kans dat die waarde toch nog bereikt wordt, is als er van maandag t/m woensdag veel meer regen zou gaan vallen; maar voorlopig ziet het daar niet naar uit.
Bij een dergelijke waterstand overstromen de meeste uiterwaarden. Veel zomerkades overstromen namelijk vanaf een stand van ca 13,5 m (benedenstrooms langs de Rijntakken) tot 14,5 m (bovenstrooms in het rivierengebied). Ook kades en wegen naar woonterpen, veerstoepen etc zullen enige dagen onder water verdwijnen.
Nadat de piek op vrijdag is gepasseerd daalt de waterstand eerst maar langzaam. Met name vanuit Zuid Duitsland blijft de afvoer namelijk nog een paar dagen vrij hoog. Uitgaande van de huidige weersverwachtingen ga ik er van uit dat de 14 m bij Lobith weer op 9/2 wordt onderschreden en de 13,5 m op 11/2. Voordat de 13 m weer onderschreden wordt en de uiterwaarden weer leeg gaan stromen zullen we waarschijnlijk tot rond de 14e februari moeten wachten. Dit hangt er uiteraard wel van af of er tegen die tijd niet weer nieuwe regen is gevallen in het stroomgebied. Vanaf 10 februari is daar weer een wat grotere kans op.
Tweede piek op komt is de Maas, maar waarschijnlijk lager dan de eerste
De Maas steeg na de regenval en sneeuwsmelt erg snel en zaterdagochtend al werd de piek bereikt met een afvoer van 1775 m3/s bij Maastricht. Na een korte daling steeg de afvoer gisteravond weer wat, maar kwam toen niet meer voorbij de 1750 m3/s.
In een eerder bericht verwachtte ik dat de afvoer nog wel wat hoger had kunnen worden, maar dat was oa gebaseerd op de verwachte neerslag voor zaterdag en die hoeveelheden vielen uiteindelijk mee. In de noordelijke Ardennen veel minder dan 1 cm en dat was onvoldoende om de hoge afvoer in de Ourthe op peil te houden of nog wat te laten stijgen. Deze grote zijbeek is verantwoordelijk voor ca 30% van de afvoer bij Maastricht en toen er gisteren weinig regen viel, kon de Ourthe al weer gaan dalen.
Vandaag zet die daling door en gaan ook andere noordelijke zijbeken, zoals de Sambre en de Lesse dalen. Gisteren viel in de zuidelijke Ardennen nog wel wat meer regen en de beken die daar ontspringen zoals de Chiers en Semois en ook de Franse Maas stijgen nog wel langzaam wat verder. Dat is echter onvoldoende om de totale afvoer nog te laten stijgen en daarom zal ook de afvoer bij Maastricht vanaf vandaag weer gaan dalen.
Morgen en ook dinsdag zet die daling door en ik verwacht op dinsdag in de loop van de dag bij Maastricht een afvoer van ca 1300 tot 1400 m3/s. Vanaf maandag bereikt de eerste nieuwe regen de Ardennen en ook dinsdag en woensdag blijft het nat. De hoeveelheden die nu verwacht worden zijn echter lang niet zo groot als tijdens de vorige regenperiode en zoals het er nu naar uitziet zal een tweede piek, die er waarschijnlijk wel gaat komen, minder hoog uitvallen dan de piek van gisteren.
Op grond van de neerslag die nu verwacht wordt, ga ik er vanuit dat de afvoer bij Maastricht vanaf dinsdag weer langzaam wat gaat stijgen. De afvoer kan dan op woensdag 3/2 weer tot boven de 1500 m3/s stijgen en mogelijk wordt ook de 1600 m3/s nog bereikt op donderdag 4/2. Mocht er veel meer regen vallen, dan is ook een hogere waarde mogelijk, maar omdat er dit maal geen sneeuw meer ligt die kan smelten zal er veel regen nodig zijn om de afvoer nog een keer tot 1775 m3/s te laten stijgen. Voorlopig ga ik daar niet vanuit.
De piek die gisteren bij Maastricht passeerde is nu aangekomen ter hoogte van Maasbracht en zal morgen in de loop van de dag bij Venlo aankomen. Daarna is de piek nog ongeveer 1 dag onderweg door het noorden van Limburg en vervolgens nog 1 dag tot het Benedenrivierengebied wordt bereikt.
Veel uiterwaarden langs de Maas gaan de komende dagen overstromen vanaf een afvoer van ca 1500 m3/s. Bij de Maas zijn er geen zomerkaden, dus het water kruipt vanuit de rivier langzaam de uiterwaarden in. Vaak volgt het daarbij historische geulen die in de ondergrond aanwezig zijn, zodat een fraai patroon te zien is van geulen die net onder water staan en ruggen daartussen die nog net droog liggen. Dit beeld houden we waarschijnlijk nog de hele week, want ook de tweede golf zal waarschijnlijk net hoog genoeg zijn om de uiterwaarden te laten overstromen.