Op woensdag 20 juni organiseerde welzijnsorganisatie Forte Welzijn van de gemeente Berg en Dal een stadswandeling voor mantelzorgers uit de gemeente Berg en Dal. Hans Eysbouts (Leuth) weet ontzettend veel over de binnenstad van Nijmegen en daarom gingen 8 mantelzorgers deze dag met hem tijdens een tocht van plm 5 km  door de Binnenstad en Benedenstad van Nijmegen om zijn verhalen aan te horen.   

beschrijving van de route (plm. 5 km.) van de stadswandeling

1. Samenkomst aan de zuidzijde van het Kelfkensbosplein op 20 juni 2018, 11.00 uur; dat is ter hoogte van de gelijknamige bushalte op datzelfde plein bij het grote metalen kunstwerk.
2. Over het Kelfkensbosplein langs de replica van de “godenpijler” via de Voerweg naar de Oostelijke Waalkade. Van daaruit onder de Waalbrug door (festivalterrein “De Kaai”) naar de Stadswaard. De Stadswaard is een Nijmeegs stukje van de Ooijpolder. Het gebied is in eigendom en onderhoud bij Staatsbosbeheer. Als je er bijna 30 km wandelen voor over hebt dan kun –met maar een paar kleine onderbrekingen- helemaal langs de rivier lopen tot de Nederlands-Duitse grens in Millingen aan de Rijn. Slecht hier en daar en bij hoog water moet je de route over de dijk volgen.
3. We gaan maar een klein stukje de Stadswaard in en langs dezelfde route en over de loopbrug weer terug naar de Oostelijke Waalkade. Te zien zijn daar: de Lindenberghaven, de Veerpoorttrappen, de archeologische opgravingen aan de voet van de Valkhofheuvel, de St. Nicolaaskapel uit de 11^de eeuw, de plek van de (waarschijnlijke) herbouw van de Donjon. Beneden liggen de voormalige Alewijnsepanden en de Stratemakerstoren waaromheen en achter de Bastei is gebouwd. Bezoekerscentrum en museum voor natuur, cultuur en rivier, officieel geopend op 20 mei van dit jaar. En verder: de waterkering, gebouwd in 2007 en 2008.
4. Holland Casino: al tientallen jaren in Nijmegen, maar het is niet het vlaggenschip van de Waalkade geworden. Destijds, plm. 1987, was het casino wel commercieel en financieel interessant voor de herontwikkeling van de Waalkade. De Waalkade was destijds een “verloren” en vergeten stukje Nijmegen.
   Bij de bouw van het casino speelde ook het trieste verhaal van de Romeinse muur (aangetroffen in 1988) en het ontstaan en de opbloei van de Nijmeegse archeologie. De archeologie zit in Nijmegen nog steeds in woelig vaarwater (budgettaire zorgen en soms andere meer commerciële activiteiten die voorrang krijgen).
5. De waterkering (wordt elke twee jaar getest) lag vroeger deels binnen de horecabedrijven. Paardenmest tussen houten schotten achter de voorgevel en toch gewoon lekker blijven eten en drinken. Erg kwetsbaar, want één nalatige of overtreder had toen de Benedenstad onder water kunnen laten lopen.
6. De Grotestraat: ooit de hoofdstraat van middeleeuws Nijmegen en eind- en beginpunt van de gierpont. In 1936 werd de nieuwe Waalbrug geopend, gelegen aan de oostkant van het stadscentrum. De Benedenstad raakte in economisch en later ook bouwkundig verval. De beste kansen lagen voortaan elders. De Amerikaanse bommen op 22 februari 1944 kwamen vooral terecht op de Nijmeegse Binnenstad en de stationsomgeving. De Benedenstad bleef toen wel gespaard, maar holde achteruit. De gemeente had na de oorlog maar weinig oog voor cultuur en cultuurhistorie. Gelukkig zijn de wilde plannen uit die na-oorlogse periode niet uitgevoerd. De Benedenstad heeft een deel van zijn oorspronkelijke bebouwing behouden en de vervangende nieuwbouw is gerealiseerd volgens het eeuwenoude stratenpatroon van de Benedenstad.
7. De westelijke Waalkade: ooit (tot 1983) was deze veel hoger gelegen dan nu het geval is. Tot die tijd was de westelijke Waalkade zelf een waterkering. Nu ligt deze op hetzelfde niveau als de oostelijke Waalkade en deze dus ook stroomgebied van de rivier. En dus maakt Rijkswaterstaat hier nogal de dienst uit. Vroeger stond hier een electriciteitscentrale, en ooit ook de Dobbelmann zeepfabriek. Nu is het hier wat leeg en kaal. De cruisevaart is echter in opkomst, mede dankzij de vergrijzing van de bevolking en de behoefte aan verzorgd toerisme voor senioren.
   Er zijn veel nog niet benutte mogelijkheden voor de hele Waalkade. Nijmegen stond lange tijd a.h.w. met de rug naar de rivier. De rivier was eerder vijand dan vriend. Sinds de jaren ’80 is het denken over de rivier veranderd, werden er kansen ontdekt en benut en is dankbaar gebruik gemaakt van subsidieregelingen.
8. De horeca is op de Waalkade nog steeds een zorgenkindje. Dat verschilt wel per bedrijf. Soms is het erg stil en gevoelsmatig ligt de Waalkade wat ver verwijderd van de binnenstad en de uitgaanscentra daar. Bovendien is er een hoogteverschil van enkele tientalen meters. Dat laatste probleem is nog maar gedeeltelijk opgelost (de Veerpoortlift).
9. Bij de gemeente hebben de vele plannen voor de Waalkade lange tijd maar weinig prioriteit gehad. Nijmegen had in tijdlang te veel grote andere ambities (Waalsprong, Waalfront Nijmegen-West, De Oversteek, de Spiegelwaal). Men was ook bang bij subsidiegevers te overvragen. Nu een flink aantal projecten gerealiseerd zijn keert de aandacht en inzet voor de Waalkade terug. Binnenkort wordt een begin gemaakt met een ingrijpende herinrichting van de Waalkade :vergroening, betere verblijfskwaliteit. En met de Bastei is er een landelijke trekker op de Waalkade gevestigd.
10. De kadewand tussen de Grotestraat en de Spoorbrug bleek versleten en instabiel. Voor onderhoud en instandhouding is de gemeente verantwoordelijk. Een tijdlang kon er niet of nauwelijks nog aangemeerd worden omwillen van de veiligheid. Er is overwogen een mooiere kade te bouwen over twee niveau’s. Dat is om financiële redenen niet gebeurd.
11. Landhoofd spoorbrug. Spoorwegmonument en laatst overgebleven voorbeeld daarvan in Nederland. In eigendom bij ProRail en in de oorlogsjaren militair gebruikt en zwaar beschadigd. In 2008/2009 ingrijpend gerestaureerd door gezamenlijke inspanningen van gemeente, ProRail en EFRO (Europese subsidies). Eén van de gebruikers was kunstschilder Theo Elferink uit Beek (overleden in 2014).
12. Onder de spoorbrug is de doorgang naar de Handelskade. Plm. 500 appartementen in grote dichtheid gebouwd. Voorheen kantoor en drukkerij van De Gelderlander. Nu is hier nog wel de stadsredactie van De Gelderlander gevestigd. Daarvóór was het terrein gemeentelijke eigendom na uitkoop van transportbedrijf Schenker en Co.
13. Talud en de volledig spoordijk zijn aangelegd in de 19^de eeuw met grond uit Bottendaal/Willemskwartier. Met kruiwagen, schop, paard en wagen. Honderdduizenden kubieke meters…
    Fietsbrug “De Snelbinder” is opgehangen aan de spoorbrug (oorspronkelijk daterend uit 1869 met drie bogen en in de jaren 90 vervangen door de huidige brug met één boog.
14. Via de Lange Hezelstraat (oudste winkelstraat van Nederland) en de Ganzenheuvel lopen we door de Benedenstad (o.a. langs de Synagoge in de Nonnenstraat) terug naar ons vertrekpunt. Aankomst daar om plm. 13.00 uur.