| Vrijdagmiddag vond de opening plaats van de expositie "De Wereld van Katherina" welke van 10 oktober tm 3 januari 2010 in het Museum Het Valkhof in Nijmegen wordt gehouden. De inleidende opening vond plaats in de Grote Zaal van de Lindenberg, waar o.a. een optreden was van het ensemble Super Librum. Sprekers waren o.a. Ruud Priem, de conservator oude kunst van het museum, mevrouw Marijke Brouwer, de directeur van het museum en de emeritus hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde van de Universiteit van Amsterdam, dhr. Herman Pleij, welke laatste op een geweldige manier zijn verhaal deed. Als eregast was mevrouw Fay Hartog-Levin, de ambassadeur van de Verenigde Staten, aan wie door Marijke Brouwer een publicatie werd uitgereikt. Na deze inleiding ging het hele gezelschap, onder begeleiding van een groep figuranten in Middeleeuwse kostuums, via het Valkhofpark naar museum het Valkhof, waar ze werden opgewqcht door Katherina van Kleef, waar de officiële opening plaats vond door de ambassadeur van de Verenigde Staten, in aanwezigheid van burgemeester Thom de Graaf, Marijke Brouwer en Ed d’Hondt, voorzitter van de Raad van Toezicht van het museum en vele andere gasten. zie de foto’s |
 |
.jpg) |
Bron: De Gelderlander
Museum Het Valkhof in Nijmegen heeft met de grote expositie van Middeleeuwse miniaturen uit het Getijdenboek van Katherina van Kleef weer een blockbuster.
Hertogin Katherina van Kleef (1417 1476) was ongelukkig getrouwd met Arnold van Egmont.
Zij was politiek gezien een krachtiger figuur dan haar man. Die was vooral gelovig, ging op pelgrimsreis naar Rome en Jeruzalem, terwijl zijn echtegenote de honneurs in het hertogdom Gelre en Kleef waarnam.
Katherina van Kleef liet omstreeks 1440 een getijdenboek maken door een onbekende meester uit Utrecht. Dat boek werd zo fraai uitgevoerd met versieringen en miniaturen dat het eeuwen later wereldberoemd werd.
Nu zijn die miniaturen te zien in museum Het Valkhof. Het boek is uit elkaar gehaald, zodat een honderdtal pagina’s tentoongesteld kan worden. „Voor de eerste en waarschijnlijk ook de laatste keer”, zegt conservator Oude Kunst Ruud Priem van Het Valkhof. Samen met gastconservator Rob Dückers stelde hij deze expositie samen.
„Het gemiddelde getijdenboek bevatte in die tijd zo’n 25 miniaturen. Dat van Katherina van Kleef heeft er maar liefst 168”, vertellen Priem en Dückers. Dat geeft al aan dat Katherina puissant rijk moet zijn geweest. „Er is iets vreemds met dit getijdenboek, dat voor de persoonlijke devotie werd gebruikt”, zegt Dückers. „Het is in het Latijn geschreven terwijl dat toen juist niet gebruikelijk was. Katherina wilde daarmee laten zien dat ze tot de elite behoorde. En het werd uitzonderlijk rijk geïllustreerd. Wij denken dat ze dat expres heeft gedaan. Gedreven door jaloezie. Haar man had een brevier (een gebedenboek), maar zij wilde er eentje met beduidend meer miniaturen.” De kunstenaar die het getijdenboek heeft gemaakt, is altijd onbekend gebleven. Hij wordt daarom altijd aangeduid als ‘De Meester van Katherina van Kleef’.
De miniaturen van ‘ De Meester’ zijn uitzonderlijk fraai gemaakt.
Veel kleuren, veel bladgoud. „Maar anders dan de Gebroeders Van Limburg beeldt de Meester van Katherina juist het realistische leven af. Hij plaats religieuze taferelen in het alledaagse leven van de Middeleeuwen. Jozef wordt afgebeeld als een man die in een opengezaagde ton zit en zijn pap eet. Je ziet Jezus als baby in een looprekje. Boeren hebben rafelige en modderige kleding aan. Terwijl de afbeeldingen van de Gebroeders van Limburg meer het hoofse leven laten zien.
Zelfs de boeren worden sierlijk afgebeeld in schone kleding en met landbouwwerktuigen die ze lijken te hanteren alsof het golfclubs zijn.”
De geschiedenis van het Getijdenboek van Katheriana van Kleef is eveneens de moeite waard om te vermelden.
„Want van het boek weten we alleen dat het plotseling rond 1850 op een veiling in Parijs werd aangeboden door een kunsthandelaar.
Die had het uit elkaar gehaald en er twee boeken van gemaakt en te koop aangeboden”, vertelt Ruud Priem.
Pas in het midden van de vorige eeuw kwam het in het bezit van de Morgan Library & Museum in New York. Het halve boek, want de andere helft was nog spoorloos. Dat was in het bezit van een particulier die toevallig in New York woonde. Die zag het boek in het museum en nam contact op met de conservator met de mededeling dat hij ook ‘ zo’n soort boek’ had.
In het museum waren ze sprakeloos. De twee helften waren weer samen gekomen.
Dat museum Het Valkhof deze spraakmakende expositie nu kan inrichten, heeft vooral te maken met het uitgebreide internationale netwerk dat het in de afgelopen jaren heeft opgebouwd. De expositie van de Gebroeders Van Limburg heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld.
De miniaturen zijn in speciale vitrines tentoongesteld die over klimatologische installaties beschikken. „Er moet uiterst voorzichtig mee worden omgegaan. We zijn nu het enige museum in Nederland dat over een dergelijk groot aantal speciale vitrines beschikt.”
Naast de miniaturen is er ook middeleeuwse kleding te zien, evenals 3D-animaties die uitleg geven over Katherina en haar verblijf in de Valkhofburcht te Nijmegen. In de kelder van het museum wordt uitleg gegeven over de Middeleeuwse keuken van Katherina.