18 september 2008

Indrukwekkende herdenking Market Garden

 Op woensdag 17 september wordt traditioneel de bevrijding van Beek tijdens de Operatie Market Garden herdacht. De door de Stichting Reünie Paratroopers georganiseerde herdenking vond vanavond plaats bij het bevrijdingsmonument in het Lt. Johmn P. Foley plantsoen te Beek, m.m.v. de schutterij B.U.B. en de harmonie K.N.A. Vooraf was er een oecumenische kerkdienst in de R.K. Bartholomeuskerk, gevolgd door een tocht naar het monument. Daar werden bloemen gelegd o.a. voor Lt. Foley, die op 11 juli j.l. overleden is. 15 leerlingen van de basisschool de Biezenkamp plaatsten elk een roos op het monument, voor elke Amerikaan die in Beek op de Duivelsberg was gesneuveld. zie de foto's   dscf0171marketgarden


 

Waardige herdenking van bevrijding van Beek

 

Na een oecumenische kerkdienst in de R.K. Bartholomeus Kerk te Beek, met zang van het Gemengd Koor, trok, onder begeleiding van de schutterij BUB, de tocht van deelnemers aan deze jaarlijkse herdenking van de bevrijding van Beek op 17 september 1944 op diezelfde dag, maar nu 64 jaar later, naar het bevrijdingsmonument aan het nabije Lt. J. P. Foleyplantsoen. Hier heette Henk Janssen, voorzitter van de Stichting Reünie Paratroopers, alle aanwezigen van harte welkom bij deze traditionele herdenking van de bevrijding van Beek en omstreken door de geallieerde strijdkrachten op 17 september 1944. Een bijzonder woord van welkom was er voor de militaire attaché van de Amerikaanse ambassade in Nederland, kolonel Stimson.

 

Voorafgaand aan de herdenking vroeg voorzitter Janssen nog even aandacht voor de steen die sinds kort ook op het plantsoen staat. Deze steen maakt deel uit de Liberation Route Arnhem-Nijmegen en toont de samenhang in de gebeurtenissen die zich in 1944 en 1945 in deze regio hebben afgespeeld. Er zijn in totaal 20 van deze luisterplekken. Via een telefoonnummer dat op de steen staat vermeld krijgt men een verhaal te horen van iemand die toen op deze plek leefde, woonde of heeft gevochten. Deze Liberation Route is een gezamenlijk initiatief van het regionale bureau voor toerisme van het Knooppunt Arnhem-Nijmegen, het Gelders-Overijssels bureau voor toerisme, het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 en het Airborne Museum Hartenstein.

 

Operatie Market Garden

Daarna werd de commandant van de schutterij gevraagd de vlaggen halfstok te doen hangen. Vervolgens ging Henk Janssen nader in op de gebeurtenissen van toen: "De bevrijding begon op zondag 17 september 1944 met de landing van onder andere het 505e en het 508e Regiment van de 82e United States Airborne Divisie in het kader van de Operatie Market Garden op de landingsterreinen in de omgeving van Arnhem en Nijmegen. Deze bijzonder grootschalige operatie had tot doel om met luchtlandingstroepen in een snelle actie de bruggen over de Maas, het Maas-Waal-kanaal, de Waal en de Rijn te veroveren om zodoende de weg vrij te maken voor het 30e Legerkorps van het Tweede Britse Leger dat vanuit België over de weg optrok naar Arnhem."

 

Luitenant John P. Foley

"Vandaag", vervolgde hij, "willen wij vooral de aandacht richten op een actie die hier in de buurt plaats vond op dinsdag 19 september 1944 onder leiding van Luitenant John P. Foley. In de zomervakantie zijn wij geïnformeerd door zijn vrienden in Beek-Ubbergen dat Luitenant-Kolonel Foley op 11 juli jl. te Arlington in Texas is overleden. Naar Luitenant John P. Foley is indertijd het plantsoen vernoemd waarop de oorlogsmonumenten van Beek-Ubbergen staan. Op dinsdag 19 september 1944 kreeg John Foley de opdracht om met een deel van de Alpha-compagnie Hill 75.9, bij ons beter bekend als de Duivelsberg, tot iedere prijs te veroveren en te houden.

 

Duits mitrailleurvuur

Om 16.00 uur stak hij met zijn peloton ter hoogte van het voormalige café De Holdeurn de Oude Kleefsebaan over. Omdat het terrein daar erg open was zocht hij de beschutting van het nabij gelegen bos. Hij liep vervolgens met zijn mannen via een diepe leemput naar het Filosofendal. Daar stootte hij op Duits geweervuur.

Foley gaf opdracht aan een bazookateam de Duitse mitrailleurs uit te schakelen via de zuidwestelijke kant van de Duivelsberg. Deze groep kwam in aanraking met Duits mitrailleurvuur en daarbij sneuvelden enige Amerikaanse soldaten. Vervolgens gaf Foley opdracht aan een ander bazookateam om via de zuidoostelijke kant de Duivelsberg te benaderen, maar ook deze groep kwam onder Duits vuur te liggen en verloor daardoor enige soldaten. Daarop besloot Foley met de nog resterende manschappen nu de heuvel frontaal vanuit het zuiden te benaderen. Zijn beroepssergeant gaf ze 200 meter voor de top de opdracht als Indianen te schreeuwen en met alle wapens te vuren en zo de heuvel te bestormen.

De Duitsers waren verrast, vuurden nog wel terug, maar kozen gauw het hazenpad de berg af in de richting van de Querdamm. De eerste Amerikaanse soldaten wilden achter de Duitsers aan, maar Foley riep ze terug en gaf opdracht zich in te graven in de stellingen van de Duitsers en deze zelfs uit te breiden. De Duitsers probeerden nog wel terug te komen om de heuvel te heroveren, maar dat mislukte.

De ronde, eivormige Amerikaanse handgranaten rolden gemakkelijker de berg af, dan de Duitse steelgranaten die in de boomtakken bleven hangen en zo weer terug vielen op de eigen stellingen. Foley en zijn manschappen hielden nog vijf dagen de Duivelsberg bezet alvorens hen enige rust werd gegund. De bestorming van de Duivelsberg heeft aan 15 Amerikaanse soldaten het leven gekost."

 

Basisschool De Biezenkamp

"Vanmorgen", aldus spreker, "hebben we aan de groepen 8 van de basisschool De Biezenkamp het nodige verteld over de Tweede Wereldoorlog en met hen de Duivelsberg verkend. We hebben voor een deel de route gelopen die Foley en zijn mannen hebben afgelegd en onderweg de nog zichtbare schuttersputten bekeken."

 

Geweld eindigt, waar liefde begint

"Vandaag, 17 september 2008", zo besloot Henk Janssen, "herdenken we de gebeurtenissen van die zondag en de dagen die erop volgden .We denken terug aan de verschrikkingen van deze oorlog en aan de inzet van zeer velen om onze streek weer te bevrijden. Een inzet die het leven van velen heeft gekost, aan beide zijden van het front, zowel aan militairen als aan burgers. We denken ook aan de slachtoffers, maar ook aan hen die overleefden, al dan niet met een lichamelijke of geestelijke beschadiging, aan de vrouwen en mannen die hun partner of een of meer kinderen hebben verloren en aan de kinderen die hun vader of moeder of beiden zijn kwijt geraakt. Laat vandaag het startpunt zijn om weer na te denken over de zin en onzin van oorlog en vooral over de mogelijkheden om op andere manieren te komen tot duurzame verhoudingen, gebaseerd op respect voor elkaar en in het besef dat geweld eindigt, waar liefde begint."

 

Vervolgens kreeg de burgemeester van Ubbergen, dhr. Paul Wilbers, het woord:

 

Vreugde en angst

"Wij zijn bijeen om te gedenken. Deze hele week zijn er overal in onze omgeving herdenkingen aan die belangrijke gebeurtenis voor deze regio, die 64 jaar geleden  plaatsvond onder de naam Operatie Market Garden. Voor onze gemeente was het een gebeurtenis, die enerzijds vreugde bracht: zij zijn er eindelijk!, maar anderzijds kwam met dit oorlogsgeweld ook de angst voor have en goed, voor het eigen leven en dat van familieleden. En die angst is voor een flink aantal inwoners niet onterecht gebleken. Maar het is nu alweer 64 jaar geleden en de herinneringen aan de oorlogsgebeurtenissen van toen verdwijnen steeds meer naar mate de mensen die de bezitter zijn van die herinneringen uitsterven. Ooit zullen wij het moeten hebben van geschiedenisboeken. Laten we daarom niet de fout maken alleen maar gebeurtenissen te herdenken. Het is zaak ook te gedenken waarom die gebeurtenissen hebben plaatsgevonden en welke lessen er getrokken kunnen worden uit dat wat toen heeft plaatsgevonden. Een dergelijke les is dat een leven in vrijheid een hoge tol kan eisen. Dat vrijheid niet komt aanwaaien. Dat, wil een maatschappij in vrede leven, de individuen bereid moeten zijn aan die vrede te werken. Dat de vrijheid van anderen zover kan gaan dat de levens van ‘fine good men' worden opgeofferd. Dát mogen wij niet vergeten: dat er mensen zijn geweest uit andere landen, dichtbij en veraf, die om ons te bevrijden hun leven op het spel hebben gezet en soms verloren. Dat er mensen in onze eigen gemeenschap zijn geweest die door onzelfzuchtig te handelen ten behoeve van hun medemens zelf in levensgevaar kwamen of zelfs het leven lieten."

 

Mooie manier van geschiedenis doorgeven

"Vanmorgen", zo vervolgde hij, "hebben kinderen van De Biezenkamp, samen met bestuursleden van de Stichting Reünie Paratroopers en de auteur Hans Fun van het boek "Littekens van Market Garden" een gedeelte van de route gelopen die de Amerikaanse militairen 64 jaar geleden hebben afgelegd. Het lijkt mij een mooie manier van geschiedenis doorgeven. Ook het bezoek van Britse veteranen aan de Havo Notre Dame des Anges om te vertellen over hun ervaringen maakt de geschiedenis concreet. Zo wordt oude geschiedenis inzichtelijk gemaakt en de betrokkenheid van de jongeren vergroot. Ik ben blij dat ook bij deze herdenking steeds weer jeugdigen van die beide scholen aanwezig zijn. Zij zijn het immers die de betekenis van vrijheid moeten blijven doorgeven.

 

Vrede en veiligheid een groot goed

Dat leven in vrede en veiligheid een groot goed is, wordt elke dag opnieuw bevestigd. Maar de mensheid krijgt het niet voor elkaar. Europa is sinds 1945 een tamelijk veilig oord, maar elders in de wereld vallen, al dan niet onder Gods naam, slachtoffers. Niet op het slagveld, maar in een school, een winkelcentrum, een schouwburg, in de dorpen van Darfur en op de markten van Bagdad. Onschuldige burgers, wier leven en lijf worden opgeofferd aan een veelal onduidelijk politiek doel. De mensen in de nieuwe wereld en in de oude wereld blijven volharden in de gedachte dat geweld een oplossing is. Vandaag is het daarom een goed moment om te gedenken wat er 64 jaar geleden gebeurd is, maar ook om stil te staan bij die andere slachtoffers. En om na te denken wat wijzelf, als individu, kunnen doen om deze wereld veiliger te maken." Aldus besloot burgemeester Paul Wilbers van de gemeente Ubbergen zijn herdenkingsrede.

 

Twee minuten stilte

Na de twee minuten stilte ter herdenking van de slachtoffers blies de hoornblazer van de Harmonie KNA de ‘Last Post'.

 

Bloemlegging

Als eerbetoon aan Luitenant Foley, die na de oorlog in militaire dienst is gebleven en de rang van Luitenant Kolonel heeft bereikt, werd bij het leggen van bloemen aan hem als eerste een bloemhulde gebracht en ook werden op deze wijze de 15 Amerikaanse soldaten herdacht die onder zijn commando zijn gevallen bij de verovering van de Duivelsberg. Daarna legde de militair attaché Stimson bloemen bij het monument neer, gevolgd door burgemeester Wilbers en loco-burgemeester Van der Aalst, loco-burgemeester Franken van de naburige gemeente Kranenburg en aansluitend nog vele andere deelnemers aan deze herdenking.

Alle vijftien bij naam genoemd

Alle vijftien bij de verovering van de Duivelsberg gesneuvelde Amerikaanse soldaten werden bij naam genoemd en in volgorde van hun overlijden:

Eerste Luitenant Kenneth A. Covey (Nebraska), paratrooper Fay Crandell (Michigan), paratrooper Willard K. Davis (Iowa). paratrooper George E. Barron (Pennsylvania). paratrooper Julius Musmeri (Orleans), paratrooper Richard R. Davis, paratrooper Donald C. Weaver (Illinois), paratrooper Charles H. Hacker (New York), paratrooper Eugene B. Anderson (Nebraska), paratrooper Clyde Deaver, Sergeant Vince G. Pierce jr., Sergeant Rudolph E. Bolin (Pennsylvania), Tweede Luitenant Engineer Alfred H. Conrad (Indiana), paratrooper Manuel L. Alvarez en paratrooper Paul Singer.

De bloemlegging werd besloten met het door de Harmonie KNA gespeelde – en door menigeen meegezongen – lied "Blijf mij nabij", gevolgd door een gedicht, mooi voorgedragen door een leerling van de Havo Notre Dame des Anges. Ter afsluiting van de plechtigheid klonken nog het Amerikaanse, het Britse en het Nederlandse volkslied.

Tot slot dankte Henk Janssen, namens de Stichting Reünie Paratroopers, iedereen voor zijn of haar aanwezigheid en in het bijzonder de schutterij BUB, de harmonie KNA, de gemeente Ubbergen en alle anderen voor hun medewerking en nodigde hij de gasten uit voor een kop koffie in het plaatselijke hotel-restaurant  't Spijker.

Piet Vos (bestuurslid Stichting Reünie Paratroopers)