11 augustus 2007

Salmhuisje verplaatst

 Zaterdagmorgen is het Salmhuisje in Beek in 4 korte etappes verplaatst van haar oude stek aan de Elzenweg bij de voormalige Forellenhof naar haar nieuwe stek op het voorterrein van Kalorama. Al vroeg werd het 6,5 ton wegende gebouwtje uit 1870 in de takels gehangen om verplaatst te worden. Uiteindelijk moest de kraan 3x verplaatst worden om de klus te klaren. Eerst werd het huisje van haar fundering gehaald en op de weg getakeld, waarna de volgende stap over de woning van de familie Vermeulen naar de voortuin aan de Nieuwe Holleweg was. Daarna werd het huisje op het terrein van verpleeghuis Kalorama getakeld, waarna het gevaarte, met Tets Tissen als een ervaren bestuurder op het terras van het Salmhuisje,op de juiste plek werd gezet. De hele klus heeft ongeveer 5 uur geduurd en de mensen van Monument en Landschap, die bij de operatie aanwezig waren, toonden zich heel tevreden. zie de foto's  dscf1523

 

  

Het huisje van Salm vertelt haar eigen verhaal

Inmiddels ben ik voor het dorp Beek het symbool van wederopstanding. Vanaf mijn geboorte in 1891 heb ik een hectisch leven gehad. Ik heb veertig jaar gewoond op het landgoed Stollenberg. Chalet Stollenberg staat nog steeds daar aan de Oude Kleefsebaan. De villa Stollenberg en ikzelf zijn ontworpen door architect Abraham Salm, vandaar dat ik zo heet. Ik had de taak te zorgen dat de bewoners van de villa droog bleven als ze wachtten op de tram.
In 1929 brandde het hoofdgebouw -namelijk villa Stollenberg- af, dat naast me stond. De villa was helemaal van hout, dus dat brandde lekker.

In 1930 werd ik weg gegeven aan Bad Beek, een zwembad in het Elzendal. Tot 1953 diende ik als loket voor de entreekaartjes. Mijn bel kon ik toen goed gebruiken, de mannen en vrouwen zwommen namelijk gescheiden. Ik belde met mijn klokje als de vrouwen uit het bad moesten of andersom de mannen. Het water bleek te koud en de belangstelling nam af. Ik kwam daarna in handen van een nieuwe eigenaar namelijk de heer Vermeulen sr.

Hij startte een forellenkwekerij en maakte daarbij gebruik van bronwater. Ik had niet veel te doen in die tijd. Ja, opslag voor gereedschap en dergelijke, maar dat was eigenlijk mijn eer te na. Ze hadden wel achting voor me, want ik mocht blijven staan. Tot 1966 keek ik uit over de Forellenhof en over de spoelputten waarin de was schoon gespoeld werd. Vanaf dat jaartal kwam er op datzelfde terrein een restaurant. Er zwommen nog wel forellen, maar dat was meer voor de aardigheid. Gelukkig werd ik in 1991 geadopteerd door de bond Heemschut Gelderland en de Stichting tot behoud van Monument en Landschap in de gemeente Ubbergen. Deze organisaties regelden een financiering voor herstel. Ik werd grondig gerestaureerd, namelijk voor meer dan honderdduizend gulden. Mijn nieuwe baas werd daarna de Stichting het Huisje van Salm. De eigenaar van het restaurant, de heer Steenhouder, heeft goed voor mij gezorgd. Hij stond mij af aan de stichting, zat zelf in het bestuur en ik voelde mij zo gezond als een vis in het water. Toen sloeg het noodlot toe, een dieptepunt in mijn bestaan mag ik wel zeggen. Inmiddels waren de nieuwe eigenaren van het restaurant tot twee keer toe failliet gegaan. Het restaurant stond leeg en het werd gekraakt met mij erbij. Er werd zelfs geslapen op mijn mooie vloer. Mijn prachtige bel was verdwenen en mijn twee hoekvitrines waren stuk. Wat moest er van mij worden! Echter op elf augustus jongstleden zweefde ik plotseling door de lucht. Toen kon ik lekker mijn geliefde dorpje overzien. Ik maakte even een tussenlanding in de tuin van de familie Vermeulen en vervolgens in de tuin van de familie Willems. Ik ben ze daar zeer dankbaar voor. Ik weeg namelijk 6500 kilogram, vandaar dat de verplaatsing in vier etappes gebeurde. De stichting heeft mij een nieuw bestaan gegeven op een ereplek. Voor de hoofdingang van verpleeghuis Kalorama. Nu word ik weer een lokaal waar mensen op de taxi kunnen wachten en gezellig droog staan. Ik krijg nog een paar zitbankjes en mooie verlichting. De tuin wordt zelfs voor mij opnieuw op orde gebracht. Voor het eerst in mijn leven kan ik nu de polder overzien. Op zaterdag 8 september aanstaande om 11.00 uur mag ik de monumentendag openen, komt u dat samen met mij, het personeel en de bewoners van Kalorama vieren? We drinken er zelfs een glaasje champagne op!        Tot ziens,

Het huisje van Salm.

 

Maandag, 13 augustus 2007   Door Frans Koolen. (Bron: De Gelderlander)

BEEK – Krrr, krrr. Even, heel even kraakt het Salmhuisje. Het zakt in het midden iets door. De kraan tilt het huisje een paar centimeter op. Zou het dan toch nog mis gaan?

Het Salmhuisje is zaterdag van de Elzenweg verplaatst naar verpleeghuis Kalorama in Beek.
Medewerkers van aannemer Tets Tissen en kraanverhuur Jenniskens beginnen om acht uur 's morgens met het snoeien van bomen. Ze maken ‘het luchtruim' obstakelvrij voor de vlucht van het huisje.
„Het is in 1892 ontworpen door Abraham Salm en was het tramhuisje bij de villa Stollenberg. In 1932 deed het dienst als kiosk bij Bad-Beek, hier aan de Elzenweg", vertelt Wiel Thonis van de stichting Monument en Landschap.
Hij schiet de ‘verhuizers' te hulp om de gesnoeide takken op te ruimen. Een boom staat nog in de weg. Kappen dat ding. Even over negen kan de kraan aan de slag. „Als het huisje maar niet te zwaar is. We schatten het op 4000 kilo." Terwijl de kraan het gewicht van het huisje meet, kijkt een handjevol belangstellenden toe. Het gezelschap bestaat hoofdzakelijk uit leden van de stichting. „Wat gaan ze met het huisje doen?", vraagt een voorbijganger. „Oké, bij Kalorama staat het inderdaad beter in het zicht." En hij loopt verder.
Thonis meldt de eerste tegenslag. Het huisje is te zwaar. Jenniskens heeft voor de zekerheid een sterkere kraan achter de hand.
Na twee uur voorbereiding is het dan zover. Langzaam tilt de kraan het Salmhuisje omhoog. Met uiterste precisie laveert de machinist het tussen de bomen door en hij zet het voor een eerste tussenlanding op de Elzenweg neer. De volgende stop is een tuin aan de Nieuwe Holleweg. Het huisje moet eerst over de schuur van Norbert Vermeulen worden gezet. „De klok komt ook weer terug. Met het luiden van de bel werd aangegeven dat de andere sekse aan de beurt was om te zwemmen", aldus Thonis, terwijl het huisje aan z'n tweede vlucht begint.
De derde etappe voert naar de overkant van de Nieuwe Holleweg. Een paar berken maken een rechtstreekse reis naar het eindpunt onmogelijk. Het huisje moet nog een keer de lucht in om zijn bestemming te bereiken. Bij de eerster landing kraakt het even. „De klossen moeten meer naar het midden", zegt de kraanmachinist. Het ‘grondpersoneel' verplaatst de klossen. Na een reis van 250 meter landt het Salmhuisje uiteindelijk om half een dan toch veilig bij Kalorama.